Papa Franjo, koji je postao poglavar Katoličke crkve 2013. godine, preminuo je u 88. godini, objavio je Vatikan. Smrt poglavara Rimokatoličke crkve pokreće precizno uređen niz događaja koji se odvijaju prema vjekovima starom vatikanskom protokolu.
Ova procedura, definisana u dokumentu Universi Dominici Gregis, posljednji put ažuriranom od strane pape Jovana Pavla II, ima za cilj da obezbjedi dostojanstvenu sahranu, očuvanje kontinuiteta crkvene vlasti i izbor novog pape.
1. Zvanična potvrda smrti
Smrt pape najprije potvrđuje komoraš (Camerlengo), kardinal koji preuzima upravljanje Vatikanom tokom perioda bez pape. On tradicionalno oslovljava papu po imenu tri puta. Ako nema odgovora, smrt se konstatuje, a ljekarska potvrda se pribavlja. Papin prsten – simbol njegove vlasti – se zatim uništava kako bi se spriječilo bilo kakvo falsifikovanje dokumenata.
2. Objava vijesti javnosti
Vijest o smrti pape objavljuje zvanični portparol Vatikana. U međuvremenu, papina privatna kancelarija se zapečaćuje, a svi njegovi simboli vlasti poništavaju. U tim trenucima, cij svijet usmjerava pažnju na Vatikan.
3. Liturgijska i pogrebna procedura
Tijelo preminulog pape izlaže se u Bazilici Svetog Petra, gde vjernici imaju priliku da mu odaju počast. Organizuje se devetodnevni period žalosti, poznat kao Novemdiales, tokom kojeg se svakodnevno održavaju mise. Pogreb se uobičajeno održava između četvrtog i šestog dana nakon smrti, uz prisustvo državnika, crkvenih velikodostojnika i vjernika iz celog svijeta.
4. Sede vacante – vrijeme bez pape
Od trenutka smrti, Rimokatolička crkva ulazi u fazu poznatu kao sede vacante (prazno sedište). Tokom ovog perioda, crkvu vodi komoraš, ali mu ovlašćenja ne dozvoljavaju donošenje ključnih odluka ili reformi. Vatikanska uprava funkcioniše samo u tehničkom smislu, dok se čeka izbor novog pape.
5. Konklava – izbor novog poglavara
Najranije 15, a najkasnije 20 dana nakon smrti pape, kardinali mlađi od 80 godina okupljaju se na tajnoj izbornoj skupštini – konklavi – u Sikstinskoj kapeli. U strogoj izolaciji, glasaju sve dok jedan kandidat ne dobije dvotrećinsku većinu. Proces se odvija pod strogim mjerama tajnosti.
6. Habemus Papam – „Imamo papu“
Kada se izabere novi papa, dim iz dimnjaka kapele obaveštava javnost: bijeli dim označava izbor, dok crni dim znači da još nema odluke. Novi papa se potom pojavljuje na balkonu Bazilike Svetog Petra, gde ga kardinal ajavljuje čuvenim riječima: „Habemus Papam“ – Imamo papu.
Ovaj precizno strukturisan proces osigurava kontinuitet crkvenog vođstva, ali i pruža vjernicima širom svijeta priliku da se oproste od preminulog pape i dočekaju novog duhovnog vođu.