Sutra će se na stadionu Grbavica odigrati 139. gradski derbi Sarajeva i Željezničara. Biće to još jedna prilika da glavni grad Bosne i Hercegovine svijetu pokaže jedan od svojih simbola, nešto čime se u fudbalskom svijetu malo ko može pohvaliti, Sarajevski derbi.
Jedan grad, dva kluba. Podjela na bordo i plave. Podjela na pitare i košpicare. Podjela na horde i manijake. Podjela na FK Sarajevo i FK Željezničar, jer jedino je Sarajevu i Željezničaru, u 138 navrata do sada uspijevalo poći za rukom da podijeli grad. Njima i nikome više, a mnogo je bilo onih koji su iz nekih drugih poriva maštali o tome da ga podijele. Fudbalska lopta, ta čudna igračka koja čak i muškarce u dubokoj starosnoj dobi pretvara u dječake, ipak ima tu moć da dva ili tri puta godišnje natjera Sarajlije da okreću glavu od svojih prijatelja, kolega, rođaka, pa čak i braće, samo zato što navijaju za “one druge”.
U pamćenjima navijača žive mnoge odigrane utakmice. Naravno, uvijek se pamte one u kojima je njihov tim pobijedio, dok se onih drugih ne vole ni prisjećati i najradije bi ih zaboravili. Postoje i oni treći, neutralni, koji pamte derbije po dobroj igri jednog ili oba tima, a ne po rezultatu. Mnogo je odigranih derbija koji se i danas prepričavaju, ali u sjećanju je ostao i jedan neodigrani.
Proljetna aprilska nedjelja. Trebao je biti lijep dan. Sarajevo i Željezničar su te godine igrali u podmlađenim sastavima. Istina, bordo tim je puno bolje stajao na tabeli. Željezničar se borio za opstanak u Prvoj saveznoj ligi, Sarajevo za plasman u Evropu, ali svi vrlo dobro znaju da to u duelima ova dva tima nikada nije igralo apsolutno nikakvu ulogu.
Petog aprila 1992. godine, na rasporedu su bile utakmice 26. kola Prve savezne lige. Bordo tim je gostovao još uvijek aktuelnom prvaku Evrope i Svijeta, Crvenoj zvezdi, dok su plavi na svojoj Grbavici trebali ugostiti beogradski Rad. Trebali, ali nisu. Baš kao što su i fudbaleri Sarajeva, nakon časnog poraza od zvanično najbolje ekipe na svijetu, trebali sjesti u avion i vratiti se u svoj grad, te početi pripreme za 64. prvenstveni, a ukupno 69. zvanični derbi sa komšijama. Trebali, ali nisu.
Istog dana kada je Sarajevo doživjelo poraz na Marakani, agresorski meci sa obližnjih Vraca onemogućili su fudbalere Željezničara i Rada da uopšte istrče na teren Grbavice. Nikad do tada, pa čak ni one noći kada je Mađar Csuhay odveo Videoton u finale Kupa UEFA, stadion Željezničara nije izgledao tužnije.
Bio je to prvi dan opsade Sarajeva. Barbarske opsade koja je potrajala naredne 3 godine, 10 mjeseci, 3 sedmice i 3 dana i odnijela živote 11 hiljada Sarajlija.
Bio je to i definitivni kraj jugoslavenske Prve savezne lige koja je važila za jednu od najjačih liga u Evropi tih vremena.
Pet dana nakon odigranog meča na Marakani, fudbaleri Sarajeva su i dalje bili u Beogradu, čekajući da sarajevski aerodrom bude spreman za slijetanje aviona. Meč u Beogradu je završen u nedjelju, oko 19 časova, a fudbaleri Sarajeva su se kući vratili tek u petak u 10 sati. Samo dva dana kasnije, 11. aprila na Koševu se trebao igrati derbi. Sarajevo je tog dana trebalo tražiti dva boda kako bi se bodovno izjednačilo sa četvrtoplasiranim OFK Beogradom u borbi za Kup UEFA. Željezničar je tog dana trebao tražiti dva boda kako bi Pelisteru i Spartaku pobjegao na sigurnu razdaljinu.
Trebali, ali nisu. . Dobar dio fudbalera oba tima, tog aprila 1992. godine je fudbalske dresove zamijenio vojnom uniformom, a treninge i utakmice, borbama za odbranu grada. Pjesmu “Hordi zla” i “Manijaka” zamijenili su fijuci metaka i detonacije granata kojima je agresor svakodnevno častio Sarajevo, a bordo i plavi tim su na svoj 69. međusobni duel morali čekati dvije i po godine. Umjesto 11. aprila 1992. na prepunom Koševu, 69. sarajevski derbi je odigran tek 14. septembra 1994. u Zenici.
Tih godina su u okupiranim dijelovima Sarajeva osnovani nelegitimni klubovi naziva FK Sarajevo i FK Željezničar, za koje su osnivači tvrdili da “baštine tradiciju i istoriju bivših prvaka Jugoslavije.” Nijedan od ta dva vještačka kluba, kao ni lažni sarajevski derbi danas ne postoje. Originalni Sarajevski derbi, baš poput mnogih drugih simbola glavnog grada, preživio je opsadu i ponosno i prkosno postoji i dan danas, a sutra sa početkom od 20:00 sati doživjeće i svoje 139. izdanje.