Gljiva koja je godinama smatrana smrtonosnom prijetnjom sada otkriva svoj ljekoviti potencijal u borbi protiv leukemije.
Plijesan za koju se decenijama nagađalo da stoji iza smrti onih koji su se usudili narušiti mir egipatskog faraona Tutankamona, danas se sve više povezuje s – potencijalnim lijekom protiv raka.
Nova studija Univerziteta u Pennsylvaniji (Upenn), objavljena u uglednom časopisu Nature Chemical Biology, otkriva da Aspergillus flavus, gljiva poznata po svojim otrovnim sporama, sadrži snažne antikancerogene spojeve.
Od “prokletstva” do naučnog čuda
Aspergillus flavus već decenijama ima zloglasnu reputaciju. Pronađena u grobnicama poput Tutankamonove i grobnice poljskog kralja iz 1973., gljiva se sumnjičila za niz misterioznih smrti. No, umjesto faraonskog prokletstva, nauka sada vidi – farmaceutski potencijal.
Novi spojevi protiv leukemije
Istraživači su izolirali četiri spoja iz gljive, koje su nazvali asperigimicini. Dva od njih pokazala su izuzetnu aktivnost protiv ćelija ljudske leukemije, dok modificirana verzija jednog RiPP-a (posebna klasa peptida) djeluje ravnopravno s poznatim kemoterapijama poput citarabina i daunorubicina.
Nakon dodatka molekule masti (lipida), spoj je:
- povećao ulazak u ćelije raka
- ostao duže unutar njih
- ometao njihovu replikaciju
Šta su zapravo RiPP-ovi?
RiPP-ovi su ribosomski sintetizirani i posttranslacijski modificirani peptidi, koje proizvode biljke, bakterije, a sada znamo – i gljive. Dosad nedovoljno istraženi, gljivični RiPP-ovi mogu skrivati neotkrivene ljekovite potencijale.
“Ovo je neistražena regija s ogromnim potencijalom”, kaže vodeća autorica studije dr. Qiuyue Nie.
Sljedeći penicilin?
Nakon što su nam gljive dale penicilin prije gotovo jednog vijeka, sada bi mogle biti ključ za novi iskorak u borbi protiv raka.
Aspergillus flavus, inače poznat kao opasan patogen koji može izazvati hronične plućne bolesti kod ljudi, danas se uzgaja u kontrolisanim laboratorijskim uslovima – ne više kao prijetnja, već kao saveznik nauke.