“Ako imate osjećaj da biste trebali više spavati zimi, niste jedini”, rekao je dr. Raj Dasgupta, vanredni profesor kliničke medicine u Huntington Memorial Hospital u Pasadeni, California, citirajući istraživanje koje je otkrilo da najmanje trećina odraslih Amerikanaca više spava zimi.
“Potrebe odraslih za spavanjem su negdje između 7-9 sati po noći, i to je konstantno, bez obzira koliko je napolju hladno ili mračno”, rekao je Dasgupta, a prenosi CNN.
“Međutim, uobičajeno je da se osjećate kao da više spavate tokom zime, zbog činjenice da gubimo sat dnevnog svjetla kada uđemo u standardno vrijeme, što je povezano sa ranim početkom mraka.”
U poređenju sa životinjama, smatralo se da su efekti sezonskog karaktera na ljudski san mali ili nikakvi, sve do nedavno kada je studiija objavljena u februaru 2023. pokazala drugačije: 188 pacijenata koji su prošli studije spavanja u bolnici St Hedwig u Berlinu spavali su oko sat vremena duže zimi, nego ljeti što autori kažu da nije statistički značajno. Ali, učesnici su dobili još 30 minuta brzog pokreta očiju, odnosno REM, sna tokom zime.
REM faza spavanja je slatka tačka ciklusa spavanja, koju karakteriše više sanjanja i tjelesnih pokreta, te brži rad srca i disanje nego u drugim fazama. To je “bitna faza sna koja pomaže u pamćenju, koncentraciji, regulaciji raspoloženja i imunološkoj funkciji”, rekao je Dasgupta.
Želja, ili pojava, za više sna tokom zime može imati veze sa fluktuacijom svjetlosti tokom cijele godine, ili sa promjenama u ponašanju i mentalnom zdravlju koje mogu rezultirati.
Kako svjetlost utiče na san
“Naša tijela primaju signale od sunca kada je u pitanju naš cirkadijalni ritam, što znači da smo aktivni kada je vani svjetlo, ali kada sunce zađe, možda ćete se osjećati umorno”, rekao je Dasgupta.
“Smanjenje sunčeve svjetlosti uzrokuje povećanje melatonina, hormona koji se stvara u tijelu, a koji reguliše cikluse spavanja i buđenja.”
Uz raniju proizvodnju melatonina tokom zime, bilo bi “prirodno pretpostaviti da bi zdravoj osobi trebalo više sna tokom zime”, rekla je dr. Carleara Weiss, docentica u Centru za istraživanje medicinskih sestara na Univerzitetu Buffalo.
A svjetlost ne utiče samo na količinu, već i na kvalitet sna.
“REM spavanje je jako pod uticajem svjetla i tame, tako da kada tokom zimskih mjeseci imamo manje svjetla, tijelo će u osnovi prekomjerno kompenzirati dajući više REM sna”, rekao je dr. Joshua Tal, klinički psiholog iz New Yorka, specijalizovan za probleme spavanja.
“Ljudi još uvijek ne trebaju hibernirati”, rekla je Weiss, “niti si možemo priuštiti zbog naših društvenih i profesionalnih obaveza. Ali možemo se prilagoditi, kako bismo bolje funkcionisali i kako bismo se bolje odmorili tokom zime”, zaključila je.