Strahovi pojedinih evropskih zvaničnika da bi Balkan mogao da ponovo uroni u sukobe, ukoliko ga ubrzo ne prihvate članice Evropske unije, nisu neosnovani, ocjenjuje američka agencija AP, koja tvrdi da ruski utjecaj na Balkanu, u baltičkim zemljama i u Centralnoj Evropi raste.
Agencija ocjenjuje da su napetosti između Beograda i Prištine u porastu, uprkos naporima EU-a da postigne trajno rješenje između “dva nekadašnja ratna neprijatelja”. Podsjeća i da je Beograd prije dvije sedmice podigao borbenu gotovost vojske zbog prisustva kosovske specijalne policije na sjeveru Kosova, naseljenom Srbima.
Agencija, naime, ukazuje da je EU zbog sopstvenih problema, godinama zanemarivala balkanske zemlje, te da se pojedini zvaničnici EU-a sada plaše da bi Balkan mogao da ponovo uroni u sukobe, osim ukoliko ga uskoro ne prihvate članice bloka.
Prenosi i da je predsjednik Evropske komisije Jean-Claude Juncker upozorio na rizik od izbijanja rata na Balkanu ako EU dopusti da se ugase nade u pristupanje Uniji, prenosi Al Jazeera.
U tekstu, u kojem piše o ruskom utjecaju na Balkanu i u drugim zemljama, AP ističe da je Rusija negirala da se miješala u politiku balkanskih ili baltičkih država, ali tvrdi da je ruska strategija meke moći našla plodno tlo među Srbima, zbog bombardiranja NATO-a 1999. godine. Navodi i da je, u zamjenu za podršku Rusije zbog Kosova, Beograd odan saveznik Moskve, iako zvanično teži integraciji u EU i koristi milione zapadnih fondova za oporavak.
AP, također, tvrdi i da su dva ruska vojna obavještajna operativca radila iz Srbije 2016. godine, kada su pokušali da organiziraju puč u Crnoj Gori kako bi je zaustavili da se pridruži NATO-u.
Ocjenjuje i da je pobjeda Milorada Dodika za člana Predsjedništva BiH iz srpskog naroda dodatno ojačala uporište Moskve na Zapadnom Balkanu “jer on sada može blokirati svaku stratešku odluku, ukoliko to Vladimir Putin kaže”.
Navodi i da je sedam dana prije izbora u BiH, tadašnji lider Republike Srpske Milorad Dodik otputovao u Moskvu kako bi prisustvovao trci Formule jedan ne zato što je, kako tvrdi, veliki fan, već zbog još jednog susreta sa ruskim predsjednikom Putinom. Agencija ocjenjuje da je snimak iz Sočija, na kojem se vidi kako Putin želi Dodiku “veliki uspjeh” na izborima u BiH, dok mu Dodik poklanja značku sa zastavom RS-a, “očigledan prikaz utjecaja Rusije u jednom od najosjetljivijih regija u Evropi, krhkom Balkanu, gdje je Zapad nastojao ohrabriti pomirenje i reforme, nakon brutalnog rata na etničkoj osnovi 1990-ih”.
AP tvrdi i da je “kratka prilika za fotografisanje sa Putinom” pomogla Dodiku da pobijedi na izborima što je, ocjenjuje, “produbilo podjele na etničkoj osnovi, koje su unazađivale Bosnu od razornog rata od 1992. do 1995.”.
Podsjećajući da Dodik otvoreno zagovara odvajanje RS-a od BiH i da je pod sankcijama SAD-a zbog svoje politike, američka agencija ocjenjuje da je Dodik dokazao da je “ključni saveznik u nastojanjima Moskve da potkopa politiku Zapada integracije Balkana”.
Rusija se oštro protivi da se još neka balkanska država pridruži NATO-u, ističe AP navodeći da su zapadni zvaničnici izrazili bojazan da je Rusija koristila svoje historijske slovenske i pravoslavne kršćanske odnose u regiji kako bi podrila zapadnu politiku integracija. AP navodi i da je Evropsko vijeće za vanjske poslove navelo u izvještaju da strateški cilj Rusije nije da potvrdi autoritet nad Balkanom, već da “upregne i uveća postojeće napetosti”.
“U ruskim očima, pristup EU-a prema Zapadnom Balkanu nije ni ozbiljan ni sistematičan, i tako daje prilike Moskvi da razvije utjecaj”, piše agencija da se navodi u izvještaju.
Agencija, ipak, napominje da, iako je ruski utjecaj najočigledniji na Balkanu, porast populizma u Centralnoj Evropi išao je na ruku Moskvi, osiguravši joj političke partije i političare koji saosjećaju s njom širom kontinenta, uključujući članice EU-a kao što su Mađarska, Austrija i Češka. Agencija konstatira da su proruske snage dobro prošle i u Latviji, gdje je opoziciona partija, koju podržava ruska manjina, osvojila najviše glasova na parlamentarnim izborima održanim u nedjelju.
AP, međutim, napominje da se očekuje da će ta partija imati poteškoća u pokušaju da formira koalicionu vladu.