Najbolju poziciju među zemljama svijeta, zauzima Novi Zeland, nakon čega slijedi Švicarska. Obje zemlje su pretekle Hong-Kong, čije su ocjene u padu. Najgore ocjene imaju Libija, Irak, Jemen, Venecuela i Sirija.
Indeks kojeg izdaju Cato Institut, Fraser Institut i Liberales Institut Friedrich Naumann fondacije, prati i rangira 162 zemlje na osnovu 79 jedinstvenih indikatora ličnih, civilnih i ekonomskih sloboda. Indeks ljudskih sloboda objašnjava koliko su ljudi slobodni da uživaju najvažnije slobode poput slobode govora, vjerskih sloboda, slobode udruživanja, ali također mjeri i slobodu kretanja, ženske slobode, pitanje krimanala i nasilja, kao i diskriminacije.
Kada je riječ o Bosni i Hercegovini, naša zemlja se nalazi na 59. mjestu od ukupno 162 posmatrane zemlje. Po pitanju ličnih sloboda, Bosna i Hercegovina se nalazi na 47. mjestu, a ekonomskih sloboda na 98. mjestu. U okviru kategorije lične slobode, najbolje ocjene, ostvarene su za indikator “Udruživanje i civilno društvo” (9.5), a najslabije ocjene za indikator “Vladavina prava” (5.5). U okviru ekonomskih sloboda, najbolje ocjenjen indikator je onaj koji se odnosi na “Čvrstu valutu” (8.3). Najslabije ocjene ima indikator “Pravni sistem i vlasnička prava” (4.1).
“Umjesto da se radi na unaprijeđenju ljudskih sloboda, građani Bosne i Hercegovine su manje slobodni. U ovom izvještaju dokumentujemo da je tradicionalno slaba vladavina prava još slabija. Značajan pad je ostvaren po pitanju građanskog i krivičnog prava. Konkretno, krivično pravo je pod političkim uticajem i manje je efikasno, dok građanski pravni sistem ima problem sa korupcijom. Posljedično, oba sistema manje poštuju prava pojedinaca. Bitno je napomenuti da nemogućnost Bosne i Hercegovine da osigura vladavinu prava, između ostalog, utječe na sporiji ekonomski rast, manje direktnih investicija, veće stope siromaštva i nisku stopu zaposlenosti”, objašnjava Tanja Porčnik koja je zajedno sa Ian Vasquez, autorica Indeksa ljudskih sloboda.
U okviru regiona, Slovenija se nalazi na prvom mjestu (7.94), zatim slijede Hrvatska (7.71) i Albanija (7.57). Poslije njih su Srbija (7.35), Crna Gora (7.34) i Makedonija (7.27), dok se Bosna i Hercegovina (7.23) ove godine nalazi na zadnjem mjestu.
“Ovaj izvještaj je u skladu sa ranijim analizama koje pokazuju da Bosna i Hercegovina ima značajnih problema sa konceptom vladavine prava, što svakako doprinosi pravnoj i ekonomskoj nestabilnosti. Ovo naročito utječe na izostanak stranih direktnih investicija, što se djelimično može popraviti ubrzavanjem EU i, sada aktuelnih NATO integracija. Ono što je evidentno shodno ocjenama naše zemlje je da su naši građani ekonomski neslobodni”, navodi Admir Čavalić, liberalni ekonomista i direktor udruženja “Multi”.
Zemlje koje imaju veći stepen ličnih sloboda obično imaju i veće ekonomske slobode. Najslobodnije zemlje uživaju dosta viši iznos dohotka po glavi stanovnika ($39.249) u odnosu na one najmanje slobodne ($12.026). Autori su kao i u prošlom izvještaju dokazali snažnu korelaciju između ljudskih sloboda i demokratije, sa izuzetkom Hong-Konga.