Položaj oštećenog u važećem pravnom zakonodavstvu nije na zadovoljavajućem nivou. Dva najupečatljivija primjera koliko su oštećeni bez bilo kakvih prava su slučajevi „Dženan Memić“ i „Sanjin Sefić“. U oba slučaja porodice preminulih Dženana Memića, Selme Agić, Edite Malkoč iako oštećene nisu imali mogućnost učestvovanja u sudskim procesima koji su se vodili.
O položaju oštećenog često je u proteklih pet godina govorio i advokat Ifet Feraget koji zastupa porodicu Memić pozivajući na izmjene Zakona o krivičnom postupku čime bi se poboljšao položaj oštećenog.
Advokat Rusmir Karkin koji je u predmetu “Dženan Memić” bio branilac Ljube i Bekrije Seferovića, ističe da oštećeni nema nikakvu procesnu ulogu. Po starom zakonu o krivičnom postupku oštećeni je imao mnogo šira ovlaštenja.
„Mogao je da učestvuje u istrazi na određeni način, da predlaže svjedoke, vještake, predlaže dokaze, učestvuje aktivnije u istrazi. Sada oštećeni nema tu mogućnost i mislim da treba vratiti ta prava. Mada meni kao braniocu koji zastupa osumnjičene, odnosno optužene ta situacija bila bi višak, ali ljudski gledajući, to bi bilo pravično i dati mogućnost oštećenom da na glavnom pretresu učestvuje, postavlja pitanja svjedocima, odnosno vještacima“, kaže Karkin.
Prema važećem ZKP-u oštećeni u krivičnom postupku treba da se pojavi pred sudskim vijećem, da odgovori na dva pitanja da li se pridružuje krivičnom gonjenju i da li traži naknadu štete, pojašnjava Karkin.
Kada je riječ o dugim sudskim procesima koji traju i po nekoliko godina do pravosnažne presude, Karkin ističe da je i godina iza nas prošla u pandemiji.
„Pandemija koronavirusa nas je u mnogim stvarima ako ne zaustavila onda usporila. Mislim da je pravosuđe bilo na dobrom putu da se to uredi, ali sada su ročišta nakon šest mjeseci ili godinu. Smanjen je kapacitet i sudija i sudnica s kojima raspolažemo i doista ogroman je broj predmeta. Ukoliko bi se svi zajedno složili i napravili zajednički strategiju mislim da bismo „pojeli“ ovaj problem“, navodi Karkin.
Posebno navodi da u bh. pravosuđu postoji sistem nadređenih i podređenih, ali koordinacija između suda, odbrane, tužilaštva „škripi“.
„Promijenio se odnos aktera sudskih postupaka, malo nas drugačije gledaju i u sudstvu i u tužilaštvu. Ne smatraju nas ravnopravnim učesnikom u krivičnom postupku“, zaključuje Karkin za Patriu.