Dio novog broja “Politikin zabavnik” posvetio je Milošu Vojinoviću, rođenom kao Henrik Lautner, fašisti i Ljotićevom oficiru. Vojinovićev Četvrti dobrovoljački bataljon bio uzdanica Njemcima u užičkom kraju, naročito po slomu Užičke republike, i u Kosjeriću gdje su ljotićevci mnoge kuće zavili u crno. Da zlo bude gore, u tekstu se na relativizujući način govori i o Dimitriju Ljotiću, saradniku okupatora, fašisti i čovjeku čije su jedinice učestvovale u brojnim zločinima.
Na tekst je reagovala i Jevrejska opština u Beogradu pismom glavnom i odgovornom uredniku “Politikinog zabavnika” Zefirinu Grasiju, izrazivši zaprepašćenje pisanjem o ljotićevcima i zatražila ispravku i izvinjenje.
Preskočili činjenicu da su ljotićevci sarađivali sa okupatorom
Akcenat u tekstu uglavnom je stavljen na ulogu Lautnera u spašavanju Srba izbjeglih iz NDH, dok je prenebregnuta činjenica da je bataljon kojim je komandovao počinio zločine protiv sunarodnika.
– Kao da oni silni okupatori nisu bili dovoljni, tek u Srbiji se 1943. vodio građanski rat. Ratovao je svako sa svakim, svi protiv svih – navodi se u podnaslovu teksta “Dugo putovanje Henrika Lautnera”. Ali, izostalo je objašnjenje da su ljotićevci bili saradnici okupatora. O tome piše u narednim redovima, ali se posebno ne naglašava. Naročito ne zločini koji su ostali iza njih. Naprotiv, relativizuje se riječima da su i mnogi četnički oficiri bili za saradnju sa Njemcima, “a s Njemcima pregovaraju i partizani, tamo daleko”
Logično je da Vojinović snosi odgovornost za zločine
– Činjenica je da su ljotićevci bili najvjernije pristalice Njemaca u Srbiji i da su proganjali i partizanske i četničke jedinice koje su imale antifašističku osnovu. Da li je Vojinović lično okrvavio ruke ili ne, tek logično je da snosi komandnu odgovornost. Ljotićevci su igrali najprljaviju igru po slomu Užičke republike, kada su proganjali zaostale partizane. U Užicu je postojao prijeki njemačko-ljotićevski sud po čijim naređenjima su partizani ili strijeljani ili slati u logor na Banjicu, a Vojinović je u tome imao veliku ulogu – priča za „Blic” Radivoje Papić, istoričar iz Užica. Na Bukovima iznad Kojserića 28. jula 1941. Njemci su streljali 81 mještanina, među kojima je bilo i djece, kao odmazdu za ubistvo jednog svog oficira.
– To je bio zapravo početak primjene “sto za jednoga”, a u hapšenju ubijenih Srba učestvovala je Ljotićeva vojska – dodaje Papić.
U ljeto 1943. Vojinovićeve čete su sa Njemcima učestvovale u velikim odmazdama. Samo u jednoj od njih, operaciji “Morgenluft”, u logor Banjica je odvedeno oko 500 seljaka iz okoline Požege i Kosjerića, od kojih je većina kasnije transportovana u Mauthauzen. “Politikin zabavnik” se time nije bavio, već je “Morgenfult” samo objasnio lovom na Dražu Mihajlovića.
“Zabavnik” dalje piše da Dimitrije Ljotić izvorno nije bio pobornik ni fašizma ni nacionalsocijalizma. Tumačenjem ovog pisanja proizilazi da su njegovu ideologiju promijenili njemački obavještajci koji su ubacili svoje ljude među ljotićevce.
Miloš Vojinović poginuo je septembra 1943. u četničkoj zasjedi, koji mu nisu praštali otvorenu kolaboraciju.
“Politikin zabavnik” u ovom tekstu veliča ulogu Vojinovića u prihvatu srpskih izbjeglica iz Bosne 1942.
– Ne može se poreći da je imao ulogu u prihvatu, ali spašavanje nije naredio on, nego Nedićeva vlada koja je sarađivala sa Ljotićevim pokretom. On je samo ispunio odluku vlade – kaže Papić.
Jevrejska opština Beograd: Tražimo ispravku i izvinjenje
“Zbunjeni smo i konsternirani tekstom ‘Dugo putovanje Henrika Lautnera’ autora Nemanje Baćkovića, pogotovo anfrileom ‘Ko su bili ljotićevci?’ u kome novinar opisuje lik i djelo fašističkog ideologa, saradnika nacista i vođe SS dobrovoljaca”, ističe se u saopštenju Jevrejske opštine.
Kako se podsjeća, Dimitrije Ljotić i njegov pokret “Zbor” se nisu tek tako i slučajno, kako autor implicira, izjednačavali sa nacistima i fašistima.
Dimitrije Ljotić je bio lokalni nacista i organizovao je vojsku, Srpski dobrovoljački korpus (nem: Serbischer SS-Freiwilligen Korps) koja je bila u službi Vermahta, a čija ideologija je bila identična nacističkoj: istrebljenje Jevreja, komunista i zapadnjačkog kapitalizma. Korpus je bio zloglasan po zločinima nad stanovništvom, posebno Jevrejima i Romima, partizanskim ustanicima i pripadnicima pokreta otpora.
“Ljotićeve jedinice su učestvovale u streljanju đaka u Kragujevcu u oktobru 1941”, dodaje se u pismu.
Jevrejska opština Beograd podseća da su nacisti finansirali Ljotićev “Zbor” na sličan način kako su finansirali i Antu Pavelića – čak je i sam Herman Gering smatrao da je “Zbor” idealan partner za nacističku partiju.
Podmladak “Zbora”, Bjeli orlovi, već su 1940. ispred Beogradskog univerziteta salutirali Hitleru i Musoliniju i uzvikivali ‘dole sa Jevrejima!'”, a mnogi od čelnika “Zbora” su imali izraženo antisemitske stavove, npr. generalni sekretar Milorad Mojić koji je preveo Protokole sionskih mudraca na srpski jezik.
“Takvi ljudi su bili najbliži saradnici čovjeka o čijem ste životu objavili ušećerenu verziju, a pogibiju njegovih kvislinških vojnika romantizovali na kraju samog teksta ‘Dugo putovanje Henrika Lautnera'”, napominje se u pismu glavnom i odgovornom uredniku “Politikinog zabavnika”.
“Gospodine Grasi, Dimitrije Ljotić je bio antisemita i fašista, a njegove ideje su odjeknule slično kao one koje je imao Gebels. Ni jedan ni drugi nisu bili ubice, ali su bili ubice za pisaćim stolom, ideolozi najgore mašine smrti u historiji civilizacije. Apologetskim tekstom koji je objavio vaš nedheljnik vrijeđate ne samo Jevreje u Srbiji, već sve građanke i građane ove zemlje čiji su preci dali svoje živote u borbi za oslobođenje, u borbi protiv stranih okupatora i domaćih izdajnika”, ističe se u pismu i dodaje:
“I zato tražimo ispravku i izvinjenje. Tražimo da ne kontaminirate nove generacije revizionističkim skaskama o osvjedočenim kvislinzima. Tražimo u ime 16.000 vaših jevrejskih sugrađana koji zbog Ljotića i njemu sličnih više ne mogu da traže pravdu za sebe. Tražimo to u predvečerje dana sjećanja na Holokaust, kao potomci koji se sjećaju, kao Jevreji koji žive u Srbiji i vole Srbiju”.
Tekst “Politikinog zabavnika” naišao je i na druge brojne osude. Tako su Nezavisno udruženje novinara Srbije i Nezavisno društvo novinara Vojvodine naveli da se radi o “afirmativnom pisanju o nacisti Dimitriju Ljotiću, koje predstavlja najbjedniju od svih mogućih medijskih manipulacija – manipulaciju najmlađim čitaocima”.