Teoretski gledano u pristojnom društvu novinari i građani su prirodni saveznici i jedni drugima podrška. Interes građana je da imaju tačne, provjerene i pravovremene informacije da bi na osnovu njih racionalno prosuđivali društvena dešavanja, dok se od novinara očekuje da pruže tačne, provjerene i pravovremene informacije.
Zašto to nije tako?
Da li su mediji izdali građane?
U istom istraživanju Fonadacije Fredrih Ebert, ali i mnogim drugim istraživanjima, vidimo da povjerenje u medije nije sjajno, mada oni odlično stoje u odnosu na neke druge institucije (Predsjedništvo BiH, Vijeće ministara BiH, entitetske i kantonalne vlade i sl.). Medijima vjeruje dvije trećine (65%) stanovnika Republike Srpske, dok polovina (48%) smatra su oni politički zavisni. Svaki treći (32%) ispitanik vjeruje da na njihov rad utiču političke partije. Da je rad novinara politički motivisan smatra dvije trećine (68%) stanovnika Republike Srpske.
Sasvim je jasno da postoji veliki procenat stanovnika Republike Srpske koji medije percipiraju kao megafone određenih političkih partija i političara, a sredstva informisanja i borce za interese građana. Ako se mediji opažaju kao produžena ruka političkih partija, onda je teško očekivati da se novinari ne doživljavaju kao partijski vojnici. Ako su novinari postali vojnici partija, onda se prema njima ne možemo odnositi kao prema novinarima, već kao prema političkim protivnicima.
Kako se moramo odnositi prema političkim protivnicima?
Politika u Republici Srpskoj nije nadmetanje idejama po unaprijed postavljenim pravilima koja važe za sve aktere. Vlast svoje protivnike najčešće opisuju kao izdajnike i strane plaćenike, dok opozicija vlast vidi kao lopove i ubice. Problem je što niko još uvijek nije uhapšen i osuđen za izdaju, a još manje za lopovluk. Između opozicije i vlasti se ne vodi politička debata, već je cilj uništenje protivnika i tako spasiti Republiku Srpsku. Svaki izbori su presudni i sudbonosni što vodi ka podizanju tenzija i permanentnom sukobu između Srba, sa drugim narodima i drugim državama. Od uvođenja ratnog riječnika u javni govor, do nasilja je jedan mali korak.
Onoga trenutka kada su mediji počeli da prenose izjave domaćih političara u kojima oni svoje političke protivnike i građane etiketiraju kao izdajnike, strane plaćenike, lopove i ubice, bez dokaza kojim bi to potkrijepili, vrata za potencijalno nasilje su otvorena. Svaki srpski patriota veoma dobro zna se šta treba raditi sa izdajnicima i stranim plaćenicima iz opozicije nevladinog sektora ili lopovima i ubicama sa vlasti, baš kao što se zna šta treba raditi sa njihovim medijskim slugama.
A šta drugo preostaje nemoćnim građanima?
Prosječan stanovnik Republike Srpske živi u permanentnom ratnom stanju, spreman u svakom momentu da brani Republiku Srpsku od vanjskih i unutrašnjih neprijatelja koji nikada ne miruju. Ti neprijatelji su svuda oko nas u političkim partijama, u nevladinom sektoru, drugom entitetu, u stranim ambasadama, u medijima i u toj borbi za Republiku Srpsku sve je dozvoljeno, pa i nasilje.
Ako novinari sami, pod plaštom profesionalne solidarnosti, ne žele da odvoje žito od kukolja i kroz samoregulaciju vrate dignitet profesiji, ko će?
Ako su mediji pod uticajem politike i političara, prosječan stanovnik Republike Srpske nema nikakav mehanizam da utiče na njih izuzev da ih prestane gledati, slušati i čitati. Moramo priznati da je to prilično frustrirajuće, a iz frustracija je majka agresije.
Ako običan čovjek u Republici Srpskoj živi u ovakvom okruženju kakvog sam ga opisao, onda nasilje postaje sasvim normalno ponašanje u svakodnevnom životu. Ako je nasilje postalo naša svakodnevnica, onda niko nije zaštićen od njega, pa ni ljudi koji rade u medijima. Naravno novinari su prvi na udaru, jer su prepoznatljivi i lako dostupni, za razliku od vlasnika medija i političara.